Δημοτική Πινακοθήκη της Αθήνας: Πολλά έργα τέχνης, κανείς επισκέπτης

• Μαργαριτα Πουρναρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Kυριακή, 28 Nοεμβρίου 2010

Το πείραμα είχε ενδιαφέρον. Κατά παρέκκλιση της νοοτροπίας που ωθεί τους περισσότερους Ελληνες να αφιερώνουν το κυριακάτικο μεσημέρι αποκλειστικά στην έξοδο για φαγητό, έκανα μια μικρή περιήγηση στη νεότευκτη Δημοτική Πινακοθήκη της Αθήνας, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» στο Θησείο και στο Κέντρο Τεχνών του Πάρκου Ελευθερίας. Μαζί με το Πνευματικό Κέντρο της Οδού Ακαδημίας είναι οι τέσσερις χώροι που φιλοξενούν τον κύριο όγκο των εικαστικών δράσεων του Δήμου της Αθήνας. Η Τεχνόπολη έχει τη δική της αυθύπαρκτη υπόσταση.

Ξεκίνησα από τα βασικά. Μπήκα στη διαδικτυακή πύλη City of Athens, όπου βρήκα τις διευθύνσεις και διαπίστωσα ότι όλα έκλειναν μόλις στη 1 μ.μ. Δεν υπήρχε καμιά ενημέρωση για τις περιοδικές εκθέσεις, αλλά περίσσευαν τα ιστορικά στοιχεία για τα κτίρια.

Δημοτική Πινακοθήκη. Με λίγο χρόνο στη διάθεσή μου, κατευθύνθηκα στην οδό Μυλέρου του Μεταξουργείου, για να δω τη νέα Πινακοθήκη. Προσπέρασα αρκετούς τοξικομανείς, που έχουν κάνει στέκι τους την πλατεία Κουμουνδούρου, απέστρεψα το βλέμμα από τα ρυπαρά πεζοδρόμια που είχαν υπολείμματα φαγητών, αγνόησα ζητιάνους που ζητούσαν πιεστικά ελεημοσύνη και έφτασα στον προορισμό μου: ένα καλαίσθητο οικοδόμημα με καθαρό και φροντισμένο περιβάλλοντα χώρο. Στην πόρτα με υποδέχθηκε ένας καλοσυνάτος φύλακας, που μου εξήγησε –αν και δεν ήταν δουλειά του– ότι τα δύο κτίρια με επιλογές από τις πλούσιες συλλογές έργων του δήμου μόλις παραδόθηκαν στο ευρύ κοινό. Επίσης με πληροφόρησε ότι το ωράριο είχε αλλάξει και ότι όλοι οι δημοτικοί χώροι κλείνουν την Κυριακή στις 2 μ.μ. Περνώντας το κατώφλι βρέθηκα μπροστά σε άλλη μια ευχάριστη έκπληξη: ευπρόσωποι και φιλόξενοι χώροι με έργα ζωγραφικής από τους διαπρεπέστερους Ελληνες ζωγράφους, από τη Σχολή του Μονάχου έως σήμερα. Δυστυχώς, εκτός από εμένα μόνο άλλοι τρεις επισκέπτες προχωρημένης ηλικίας ήθελαν να ευφρανθούν από την τέχνη, ενώ δεν υπήρχε κανένας υπάλληλος να μας πει δυο λόγια για την έκθεση ή την καινούργια πινακοθήκη. Ακριβώς έξω από το κτίριο, τα καφέ και τα ταβερνεία έσφυζαν από νεολαία που τσιμπολογούσε μεζέδες και τιτίβιζε. Η αντίθεση ήταν τεράστια.

Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα». Συνέχισα τη βόλτα στο Κέντρο Μελίνα. Παρέκαμψα το κυριακάτικο παζάρι που εκτείνεται από το Μοναστηράκι ώς το Θησείο με τα χαλιά και τα παλιά αντικείμενα, ψάχνοντας απεγνωσμένα θέση στάθμευσης. Λίγα μέτρα από την είσοδο του Πνευματικού Κέντρου είχε παρκάρει η κινητή καντίνα «Ο Αρχοντας» και η τσίκνα έφτανε μέχρι το παλαιό πιλοποιείο. Ο φύλακας με ενημέρωσε βαριεστημένα ότι στο ισόγειο είναι η συλλογή Χαρίδημου της οικογένειας των καραγκιοζοπαικτών και στον πρώτο όροφο είναι μια έκθεση αφιερωμένη στην Παλιά Αθήνα με ομοιώματα καταστημάτων (κουρείο, μπακάλικο κ.ά.). Στο εσωτερικό του «Μελίνα» ήταν η απόλυτη νέκρα και ήμουν η μοναδική επισκέπτρια.

Κέντρο Τεχνών του Πάρκου Ελευθερίας. Από το κέντρο της Αθήνας, ανηφόρισα στο Πάρκο Ελευθερίας. Το εστιατόριο-καφέ είχε σχετική κίνηση, αλλά το Κέντρο Τεχνών που φιλοξενεί την έκθεση του καλλιτέχνη Αχμάντ Μουάλα ήταν άδειο, εκτός από μια οικογένεια Σύρων που ανήκουν στην παροικία και έσπευσαν να δουν την έκθεση του συμπατριώτη τους.

Η αυτοψία στους τρεις χώρους γεννάει πολλά σκέψεις. Το οφθαλμοφανές συμπέρασμα είναι ότι δείχνουν αποκομμένοι από τη ζωή της πόλης, με ελάχιστο αριθμό επισκεπτών, παρ’ ότι δίπλα τους υπάρχουν καφέ, εστιατόρια ακόμα και παζάρια. Είναι σαφές ότι απουσιάζει η επικοινωνιακή στρατηγική, που θα έκανε πιο γνωστούς τους χώρους, αλλά και η εκθεσιακή πολιτική που θα τους έδινε στίγμα και μακροπρόθεσμα θα τους μετέτρεπε σε σταθερά σημεία αναφοράς για το αθηναϊκό κοινό. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η σοβαρή υποβάθμιση του κέντρου της Αθήνας συμπαρασύρει και όποιες ελπίδες θα είχε ένας χώρος σαν τη νέα Πινακοθήκη να προσελκύσει μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών.

Το ωράριό τους τις Κυριακές –κλείνουν στις 2 μ.μ.– είναι αναντίστοιχο με εκείνο των περισσοτέρων Αθηναίων που αποκλείεται να ξυπνήσουν στις 9 το πρωί και να τρέξουν να δουν εκθέσεις. Η ιστοσελίδα του Δήμου της Αθήνας, ενώ έχει γίνει πολύ καλύτερη από το παρελθόν, πάσχει σε ορισμένα καίρια σημεία, όπως η ενημέρωση. Κοντολογίς, χρειάζονται γενναίες αλλαγές ώστε αυτοί οι χώροι να διεκδικήσουν ένα καλύτερο και πιο δημοφιλές μέλλον.