Εικόνες παρακμής

• Tου Νίκου Βατόπουλου

Καθ' οδόν προς το «Σινέ Ψυρρή» έχει κανείς την ευκαιρία να δει κομμάτια της νέας «παλιάς» Αθήνας. Ετσι κι εγώ, με σκοπό να δω την κλασική ταινία του Ζαν Ρενουάρ «Ο κανόνας του παιχνιδιού», περπάτησα από την πλατεία Μοναστηρακίου ώς την οδό Σαρρή, όπου και ο κινηματογράφος. Η ταινία με αποζημίωσε για την απογοήτευση που ένιωσα διασχίζοντας αυτό το - υποτίθεται- φιλόδοξο κομμάτι της Αθήνας.

Το Μοναστηράκι ξεχάστε το.... Το έχουμε γράψει και πρόσφατα από αυτήν τη στήλη, αλλά αξίζει να το λέμε με κάθε ευκαιρία. Μετά την παράδοση της νέας μορφής της πλατείας, την «κατήργησαν» από πλατεία, αφού επέτρεψαν την κατάληψή της (όπως και της οδού Αρεως μπροστά από τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού) από δεκάδες μικροπωλητές. Η ατμόσφαιρα είναι απολύτως καταθλιπτική και επιεικώς απαράδεκτη. Η δε επιφάνεια της πλατείας, για την οποία τόσος ντόρος έγινε για το αν θα επιτραπεί (από τους αρχαιολόγους) να έχει «πολύχρωμο» δάπεδο, δεν φαίνεται από την έλλειψη καθαριότητας. Κρίμα, γιατί αν το ξέραμε ότι ο Δήμος Αθηναίων δεν είναι σε θέση να εκπληροί στοιχειωδώς τις υποχρεώσεις του, δεν θα χάναμε μία δεκαετία που είχαμε το Μοναστηράκι ζωσμένο σε λαμαρίνες. Περιμέναμε τη «νέα» πλατεία και το αποτέλεσμα είναι η έλλειψη σεβασμού απέναντι στους αρχιτεκτονες που δούλεψαν και στους πολίτες που την πλήρωσαν.

Αλλά και η οδός Ερμού, από το Μοναστηράκι και κάτω θυμίζει ακόμη φτωχογειτονιές της Αιγύπτου, με τα σπασμένα πεζοδρόμια, τη ρυπαρότητα, τα καταρρέοντα κτίρια και την αίσθηση παρακμής. Ευτυχώς, σκόρπιες αποκαταστάσεις ορισμένων νεοκλασικών κτιρίων επιχειρούν να προσφέρουν ένα αντίβαρο. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Και καθώς ήταν Σάββατο, υπήρχε και η επιπλέον πλήρης ασυδοσία στα ήδη σπασμένα, ρυπαρά και ανεπαρκή πεζοδρόμια να υπάρχουν παρκαρισμένα οχήματα που κανείς δεν ενόχλησε.

Κακοφωτισμένη η Ερμού, στο κάτω μέρος της, έχει θαυμάσια κτίρια. Σκέφτεται κανείς πώς θα μπορούσε να είναι. Αλλά δεν είναι. Τουλάχιστον ακόμα. Αλλά ώς πότε; Και πριν από 10 - 15 χρόνια τα ίδια λέγαμε. Πειρμέναμε τότε να αποδώσει η επένδυση στου Ψυρρή, αλλά ο κύκλος σταμάτησε.

Ευτυχώς, στο «Σινέ Ψυρρή» υπήρχε μια όαση πολιτισμού με την ταινία του Ρενουάρ από το 1939 και τα γαλλικά τραγούδια στο διάλειμμα.

Πώς κατάντησε η οδός Αδριανού

Tο Σαββατοκύριακο πέρασα για πολλοστή φορά τον τελευταίο μήνα από την οδό Αδριανού. Μιλάω για το τμήμα που αρχίζει στο Μοναστηράκι, στο ύψος της οδού Αρεως και καταλήγει σ’ έναν άλλο πεζόδρομο, την Αποστόλου Παύλου.

Για όσους δεν ζουν στην Αθήνα, η οδός Αδριανού διαθέτει ένα από τα πιο «συμπαγή» νεοκλασικά μέτωπα με ελεύθερη θέα στον Ιερό Βράχο, στην Αρχαία Αγορά, στη Στοά του Αττάλου και στον Ναό του Ηφαίστου. Πεζοδρομήθηκε το 2003, παραμονές της υπογραφής της συνθήκης διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης που έλαβε χώρα εντός του αρχαιολογικού χώρου.

Τώρα, σκεφθείτε πόσες πόλεις στον κόσμο διαθέτουν δρόμους σαν την οδό Αδριανού. Αναλογιστείτε τη θέα, μια νυχτερινή βόλτα με μερικά από τα λαμπρότερα επιτεύγματα της κλασικής Αθήνας φωταγωγημένα μπροστά σου.

Και τώρα σας καλώ να κάνετε μαζί μου μια βόλτα. Το νεοκλασικό μέτωπο που σας έλεγα φιλοξενεί εστιατόρια, καφέ και μεζεδοπωλεία. Κανένα πρόβλημα. Τα τραπεζοκαθίσματα των καταστημάτων καταλαμβάνουν ένα σημαντικό κομμάτι του πεζόδρομου. Την τελευταία φορά που πέρασα παρατήρησα μια σειρά τραπεζοκαθισμάτων κολλητά στην περίφραξη, αφήνοντας έτσι ένα πέρασμα ανάμεσα για τους πεζούς.

Συνεχίζοντας προς την Αποστόλου Παύλου συνειδητοποίησα ότι η μονή σειρά τραπεζοκαθισμάτων επιτελεί κοινωνικό έργο. Οπου δεν υπήρχαν, ο χώρος είχε καταληφθεί απο μικροπωλητές. Εδικά στο ύψος της εισόδου της Αρχαίας Αγοράς, αριστερά και δεξιά. Το θέαμα ήταν αξιοθρήνητο. Και επαναλαμβανόταν όπου υπήρχε σπιθαμή ελεύθερου χώρου. Μέχρι την Αποστόλου Παύλου είχες την αίσθηση ότι ήσουν σε κάποιο αφόρητο μέρος και απλώς ήλπιζες ο εφιάλτης ανέμεσα σε τραπεζάκια, σερβιτόρους, πάγκους μικροπωλητών, υπαίθριους μουσικούς να τελειώνει σύντομα. Η Ακρόπολη, τα σπιτάκια της Πλάκας εξαφανισμένα. Ακόμα κι αν ήταν εκεί, δεν τα έβλεπες. Δεν είχες καμία διάθεση να τα δεις.

Αναρωτιέμαι: ο δήμαρχος Αθηναιων και οι υπουργοί Πολιτισμού και Τουρισμού γνωρίζουν πόσο άθλιο, κακόγουστο και ενοχλητικό είναι αυτό που προσπαθούμε να πουλήσουμε;

• Tου Δημητρη Ρηγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 2/6/2009