Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2009

Ηταν η μεγάλη δεκαετία της Αθήνας

Με την πρώτη ανάσα του νέου αιώνα έκανε όσα βήματα δεν είχαν γίνει για πολλά περισσότερα χρόνια

Του Δημητρη Pηγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 31/12/2009

ΠΟΛΗ. Για την Αθήνα ο νέος αιώνας δεν ήταν υπόθεση μιας απλής ημερομηνίας ή πολύ περισσότερο στεγνής αριθμητικής. Οταν στις 28 Ιανουαρίου του 2000 χιλιάδες Αθηναίων πλημμύριζαν εκστασιασμένοι τις απαστράπτουσες αποβάθρες του ολοκαίνουργιου μετρό είχαν συναίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών. Tρία χρόνια νωρίτερα, η πόλη τους είχε τιμηθεί με την ανάθεση του κορυφαίου αθλητικού γεγονότος στον κόσμο, των Ολυμπιακών Αγώνων, και σε λίγους μήνες θα έκαναν με την ίδια προθυμία και σίγουρα τον ίδιο ενθουσιασμό ένα πολύ μεγαλύτερο ταξίδι, αυτή τη φορά για να καμαρώσουν το καινούργιο τους αεροδρόμιο στα Σπάτα.

Απολογισμός

Εχουν περάσει μόνο δέκα χρόνια από εκείνο το παρθενικό ταξίδι του μετρό, ένα δευτερόλεπτο για τους χρόνους της ιστορίας, και η Αθήνα μπορεί να υπερηφανεύεται ότι με την πρώτη ανάσα του νέου αιώνα έκανε όσα βήματα δεν είχαν γίνει για πολλά περισσότερα χρόνια. Ηταν μια σπουδαία δεκαετία για την Αθήνα η πρώτη του 21ου αιώνα. Κι όσο θα απομακρυνόμαστε χρονικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά από τις αναπόφευκτες φορτίσεις της πολύ πρόσφατης ιστορίας, τόσο θα γίνεται πιο ευδιάκριτη η σημασία και το βάρος των δέκα αυτών χρόνων.

Κι αν ένας τόσο ενθουσιώδης απολογισμός δεν έρχεται στην καλύτερη στιγμή της Αθήνας ας μην παρασυρόμαστε. Η ιστορία έχει τα πάνω και τα κάτω της, οι πόλεις το ίδιο, καλύτερα, λοιπόν, να επικεντρωθούμε στη «μεγάλη εικόνα». Και η μεγάλη εικόνα λέει ότι η Αθήνα τα τελευταία δέκα χρόνια κατοχύρωσε στην πραγματικότητα το status μιας διεθνούς πόλης.

Εζησε μια πραγματική επανάσταση στις υποδομές της προσφέροντας ένα σχετικά μικρό ακόμα αλλά αξιόπιστο και διαρκώς διευρυνόμενο δίκτυο μέσων σταθερής τροχιάς. Διοργάνωσε με απόλυτη επιτυχία Ολυμπιακούς Αγώνες με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για το επίπεδο των υπηρεσιών και τη διεθνή της εικόνα. Υλοποίησε έργα μεγάλης κλίμακας στο ιστορικό της κέντρο αποδίδοντας στους κατοίκους και στους επισκέπτες της ένα προσβάσιμο, ελεύθερο από αυτοκίνητα, αρχαιολογικό πάρκο στις παρυφές του πιο αναγνωρίσιμου μνημείου της. Χωροθέτησε μια σειρά αθλητικών εγκαταστάσεων στο παραλιακό μέτωπο καταφέροντας, έτσι, μια σημαντική ρωγμή στο «τείχος» που την χωρίζει από τη θάλασσά της. Εμπλούτισε θεαματικά τις πολιτιστικές της υποδομές και θα συνεχίζει να το κάνει τα επόμενα χρόνια. Επανασυνδέθηκε με την ξεχασμένη παράδοση των εθνικών ευεργετών. Μέσα στο 2010 θα εγκαινιαστεί η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών από το Κοινωφελές Ιδρυμα «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», ενώ το εθνικής σημασίας Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Πάρκο Σταύρος Νιάρχος στον παλιό Ιππόδρομο με τις νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα υλοποιηθεί αποκλειστικά με πόρους του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».

Φυσικά, υπάρχουν τεράστιες εκκρεμότητες με σημαντικότερη τη διαχείριση της περιβαλλοντικής κρίσης της Αθήνας. Ομως, σας προειδοποιήσαμε: σήμερα βλέπουμε το δάσος, όχι το δέντρο.

Αθήνα: 2000-2009

- Η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων (2004)

- Η έναρξη της λειτουργίας των δύο νέων γραμμών του μετρό (2000)

- Η πεζοδρόμηση της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και της Αποστόλου Παύλου στο πλαίσιο της Ενοποίησης των Αρχαιολογικών Χώρων (2003)

- Η μεταφορά του αεροδρομίου από το Ελληνικό στα Σπάτα (2001)

- Λειτουργία του νέου Μουσείου της Ακρόπολης (2009)

- Η δημιουργία ολυμπιακών εγκαταστάσεων στο Δέλτα Φαλήρου (2004)

- Το νέο κτίριο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς

- Το πρώτο μεγάλο εμπορικό κέντρο στο Μαρούσι (The Mall Athens, 2005)

- Η «επιστροφή» του τραμ (2004)

- Η ανακατασκευή του Μεγάρου του Μετοχικού Ταμείου Στρατού σε πολυκατάστημα και κέντρο αναψυχής (2003).

Τι περιμένουμε: 2010-2019

- Ολοκλήρωση του Πολιτιστικού και Εκπαιδευτικού Πάρκου «Σταύρος Νιάρχος» στο Δέλτα Φαλήρου (2015)

- Τα εγκαίνια της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» (2010)

- Κατασκευή και λειτουργία της Γραμμής 4 του Μετρό από το Γαλάτσι μέχρι το Μαρούσι (2015).

- Αποπεράτωση του Φιξ στη λεωφόρο Συγγρού ως έδρα του ΕΜΣΤ (2011)

- Την επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης (2013)

- Τα έργα προστασίας και ανάδειξης των βασιλικών κτημάτων στο Τατόι.

- Την υπόγεια επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

- Τα εγκαίνια του ανακαινισμένου Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά (2011)

- Το αναβαθμισμένο Πεδίον του Αρεως (2010)

- Τις νέες εγκαταστάσεις του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό (2011).

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2009

Η Αθήνα χρειάζεται τόλμη, λένε οι Ελληνες αρχιτέκτονες

  • Πρωτοποριακές ιδέες με τη συνδρομή νέων τεχνολογιών δίνουν ελπίδα στην πρωτεύουσα
  • Tου Νικου Βατοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 07/11/2009

Κάθε φορά που διατυπώνονται σκέψεις για το μέλλον και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην Αθήνα, σκέφτομαι με ποιον τρόπο θα μπορούσε να γίνει σύζευξη της Ιστορίας και του Μέλλοντος.

Η Αθήνα έχει ήδη καθυστερήσει να υιοθετήσει νέες τεχνολογίες στην καθημερινότητα, κυρίως σε ό, τι αφορά το φυσικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα αμελεί σε βασικά, πάλι, ζητήματα όψεις της μακραίωνης ιστορίας της. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι δραματικά, εφόσον θελήσει κανείς να συμβάλει στην ανάπτυξη μιας νέας εικόνας και λειτουργίας της ελληνικής πρωτεύουσας. Η συμβολική μετεκλογική επαναφορά στην επικαιρότητα της ανάγκης ενός πολιτικού στρατηγήματος για την ανάδυση της Αθήνας στο διεθνές στερέωμα ως μιας σύγχρονης μεγαλούπολης της Δύσης προκαλεί αναπόφευκτα πολλή σκέψη.

Οι προτάσεις που διατυπώνονται σήμερα στη στήλη αυτή, από δύο ενεργούς αρχιτέκτονες, που γνωρίζουν την Αθήνα και τα προβλήματα της αγοράς αλλά ταυτόχρονα εκπροσωπούν μια προωθημένη, σύγχρονη αρχιτεκτονική σκέψη, αντικατοπτρίζουν από διαφορετική σκοπιά την ανάγκη για μεγάλες τομές. Αυτές οι τομές, που από τη μία ζητούν επανασύνδεση της πόλης με τον φυσικό πλούτο της και την πράσινη ενέργεια, και από την άλλη ζητούν την ανανέωση της πόλης με τη συνδρομή των νέων τεχνολογιών, οδηγούν τη σκέψη μας σε μια πόλη του εγγύς μέλλοντος, περισσότερο πολιτισμένη και πιο ορθολογική. Αλλά η «λογική» που θα διατρέχει αναπόφευκτα τη νέα Αθήνα δεν μπορεί να προχωρήσει δημιουργικά χωρίς να δώσει χώρο στη φαντασία των δημιουργών αρχιτεκτόνων και πολεοδόμων. Η Αθήνα χρειάζεται τόσο τον ορθολογισμό όσο και τη φαντασία.

AΠOΨH : Μια νέα πόλη έξω από την «πόλη»

Του Βασιλη Σγουτα*

Καλές είναι οι μικροεπεμβάσεις, αλλά η Αθήνα, για να ξαναγίνει πόλη με ποιότητα ζωής, χρειάζεται κάτι παραπάνω, παρεμβάσεις άλλης κλίμακας και άλλης εμβέλειας.

Για παράδειγμα, να υπογειοποιηθούν οι σημερινές γραμμές ΟΣΕ και ΗΣΑΠ. Στη θέση τους φαντάζομαι δύο γραμμικά πάρκα να διασχίζουν την Αττική απ’ άκρου εις άκρον – με εξαίρεση βέβαια το τμήμα Αττική - Μοναστηράκι. Μία διπλή τομή στο αστικό περιβάλλον ιδιαίτερα ευεργετική για τις λιγότερο προνομιούχες περιοχές. Με την προϋπόθεση να φυτευτεί αμιγές πράσινο. Πράσινο σημαίνει μεγάλα δέντρα και όχι διακοσμητικά παιχνίδια με θάμνους και πλακοστρώσεις.

Ποτέ δεν ασχοληθήκαμε σοβαρά με την ξεχασμένη 5η όψη των κτιρίων, τα δώματα, όπου συγκεντρώνονται όλες οι αμαρτίες του Νεοέλληνα. Σε μία πόλη με λόφους, η 5η όψη αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αισθητικής της. Ας περιορίσουμε πρώτα στο ελάχιστο το τι θα επιτρέπεται να τοποθετείται στο δώμα και μετά να αρχίσουμε να μιλάμε για πράσινες ταράτσες και ειδυλλιακούς χλοοτάπητες.

Βλέπω και τη δημιουργία, για χρήση αναψυχής, ενός δεύτερου θαλάσσιου μετώπου υπό μορφή τεχνητών νησιών ήπιας κλίμακας σε μικρή απόσταση από την ακτή του Σαρωνικού και σε περιορισμένες θέσεις που θα επιλεγούν.

Και κάτι ακόμα. Μία Αθήνα χωρίς τη ζούγκλα των διαφημίσεων. Ακούγεται ουτοπικό, αλλά ας επιστραφούν επιτέλους οι προσόψεις των κτιρίων στους πνευματικούς τους ιδιοκτήτες, τους αρχιτέκτονες.

Με μεμονωμένες σπασμωδικές κινήσεις, ο ευρύτερος δημόσιος τομέας έχει αρχίσει να απομακρύνεται από το παραδοσιακό κέντρο. Δεν αποτελεί όμως αυτό ριζική λύση. Η Αθήνα έχει ανάγκη από ένα διοικητικό, και όχι μόνο, κέντρο, όπου όλες οι υπηρεσίες θα λειτουργούν στον ίδιο ευρύτερο χώρο. Πού; Εκτός Λεκανοπεδίου οπωσδήποτε. Γιατί όχι στο Θριάσιο ή στην πεδιάδα των Δερβενοχωρίων; Με υπόγεια μαγνητική σιδηροδρομική σύνδεση, η απόσταση από το Σύνταγμα θα καλύπτεται σε 6 λεπτά. Η περιφέρεια θα το προσεγγίζει χωρίς να διασχίζει την πόλη. Οραματίζομαι μία νέα πόλη έξω από την πόλη, μία πόλη όπου θα έχουν ανεμπόδιστη εφαρμογή οι τεχνολογίες αιχμής και όπου θα αναδεικνύεται η πρωτοποριακή αρχιτεκτονική.

Αν το θελήσουμε πραγματικά, πιστεύω πως μπορούμε να φτιάξουμε μία Αθήνα με νέα ταυτότητα στη θέση της σημερινής χαμένης ταυτότητάς της.

* Ο Βασίλης Σγούτας είναι αρχιτέκτων, τ. πρόεδρος της Διεθνούς Ενωσης Αρχιτεκτόνων.

AΠOΨH : Υδάτινα πάρκα και «πράσινα» δώματα

Του Πανου Δραγωνα*

Ενα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα για την Αθήνα είναι ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης της πόλης με το νερό. Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, θα διαπιστώσουμε ότι το σημαντικότερο υδάτινο στοιχείο της Αττικής δεν ήταν οι όμορφες ακρογιαλιές, όπως συχνά νομίζουμε, αλλά τα ρέματά της.

Μέχρι πριν από έναν αιώνα, η απορροή των βρόχινων υδάτων γινόταν διαμέσου ενός πυκνού δικτύου ρεμάτων, που συνέδεε τους λόφους της Αττικής με τον Σαρωνικό. Το δίκτυο αυτό καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της ανοικοδόμησης, όταν τα ρέματα εγκιβωτίστηκαν σε υπόγειους οχετούς και καλύφθηκαν από τους αυτοκινητόδρομους της πόλης.

Η καταστροφή των αθηναϊκών ρεμάτων εκφράζει τις προτεραιότητες, αλλά και τις δυνατότητες της πόλης του 20ού αιώνα. Στον 21ο αιώνα, ο σχεδιασμός των πόλεων θα επικεντρωθεί στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, την προσπάθεια διαχείρισης φυσικών πόρων όπως το νερό, αλλά και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων.

Μια πρόκληση, λοιπόν, για την Αθήνα του 2050 μπορεί να είναι η ανάδυση στο φως των χαμένων ρεμάτων. Πρόκειται για ένα σενάριο δημιουργίας μιας «τεχνητής Φύσης», το οποίο βασίζεται στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών συλλογής, βιολογικού καθαρισμού και ανακύκλωσης των νερών της βροχής, όπως οι «κήποι νερού» ή τα «πράσινα» δώματα.

Οι ευκαιρίες που θα προσέφερε στην Αθήνα η υιοθέτηση της παραπάνω στρατηγικής είναι τεράστιες, καθώς θα έδινε την αφορμή δημιουργίας νέων δικτύων δημοσίων χώρων γύρω από υδάτινα πάρκα μικρότερης και μεγαλύτερης κλίμακας. Η τμηματική υπογειοποίηση αυτοκινητοδρόμων θα μας επέτρεπε να οραματιστούμε ένα παραποτάμιο διοικητικό κέντρο στον Ελαιώνα, δίπλα στο νέο μητροπολιτικό πάρκο του Κηφισού, ή τη δημιουργία ενός υδάτινου πάρκου ανάμεσα στο Βυζαντινό Μουσείο και την Εθνική Πινακοθήκη.

Θα μπορούσαμε ακόμη να φανταστούμε τις δύο μεγάλες ευκαιρίες της Αθήνας, το μητροπολιτικό πάρκο στο Γουδί και την ανάπλαση του Φαληρικού Ορμου, να επικεντρώνονται στην ανάδειξη της κοίτης και των εκβολών του Ιλισού, αντίστοιχα, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας νέας ταυτότητας για την Αθήνα ως παραποτάμια και παραθαλάσσια πόλη.

*Ο Πάνος Δραγώνας είναι και αρχιτέκτων, αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών.

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2009

Εχει μέλλον η πρωτεύουσα, κυρία Μπιρμπίλη;

Με αφορμή την εκτέλεση μεγάλων δημοσίων έργων στην Αθήνα και ευρύτερα στην Αττική από την πρώτη κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, είχαν γίνει στη Βουλή το 1957 και το 1958 έντονες συζητήσεις για το πρόβλημα της πρωτεύουσας, που δημιουργήθηκε με την άναρχη δόμηση και την υπερβολική συγκέντρωση πληθυσμού, ο οποίος με τον πόλεμο και τον εμφύλιο εγκατέλειψε την επαρχία και κατέφυγε στα αστικά κέντρα.

Μιλώντας στη Βουλή στις 13 Φεβρουαρίου 1958 ο βουλευτής Θ. Χαβίνης είπε: Κύριοι βουλευτές, η πόλις των Αθηνών, ως πρωτεύουσα του ελληνικού Εθνους, θα έπρεπε να είναι ανταξία του ιστορικού της μεγαλείου. Δυστυχώς, η εμφάνισις της πόλεως των Αθηνών είναι αθλιεστάτη. Οταν το 1918, αν δεν απατώμαι, ο Ελευθέριος Βενιζέλος εκάλεσε τον μεγάλον πολεοδόμον Εμπράρ να είπη την γνώμην του πώς πρέπει να γίνει το σχέδιον της πόλεως των Αθηνών, ο Εμπράρ, αφού περιήλθε την πόλιν, ανήλθεν εις την Ακρόπολιν, εις τον Λυκαβηττόν κ.τ.λ., απήντησεν εις τον Ελευθέριον Βενιζέλον: «Κύριε πρόεδρε, αι Αθήναι δεν είναι δυνατόν να γίνουν πόλις. Είναι αξιοθρήνητον άθροισμα συνοικισμών».

Ο μεγάλος Γάλλος πολεοδόμος Ερνέστ Εμπράρ, με σχέδια του οποίου ανοικοδομήθηκε η Θεσσαλονίκη μετά την πυρκαγιά του 1917, έκανε αυτήν τη διαπίστωση, όταν ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας ήταν περίπου 5 εκατ. και της Αττικής γύρω στο 1 εκατ. Τις επόμενες δεκαετίες δέχθηκε κύματα προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου. Με την εσωτερική μετανάστευση το πολεοδομικό συγκρότημα της πρωτεύουσας έφθασε να έχει το 1961 πληθυσμό 1.852.000, το 1971 έφτασε τα 2.540.000, το 1981 τα 3.027.000 και σήμερα έχει συγκεντρώσει τον μισό πληθυσμό της χώρας, δηλαδή πάνω από 4 εκατ. κατοίκους. Το 1957 και 1958, όταν γίνονταν οι συζητήσεις στη Βουλή και χαρακτηριζόταν «αθλιεστάτη» η εικόνα της πρωτεύουσας, ο πληθυσμός της μόλις ξεπερνούσε το 1.500.000 και με το υπόλοιπο Αττικής δεν ξεπερνούσε τα 2 εκατ.

Πώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σήμερα, 50 χρόνια μετά, η εικόνα της Αθήνας και ευρύτερα της Αττικής, την οποία θέλει να αλλάξει η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Πράσινης Ανάπτυξης κυρία Τίνα Μπιρμπίλη; Δήλωσε την περασμένη εβδομάδα η υπουργός ότι επανεξετάζεται το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αττικής και επισήμανε: «Πρώτα πρέπει να σχεδιαστεί το μέλλον της Αττικής και μετά οι οδικοί άξονες». Προφανώς εννοούσε τους οδικούς άξονες, την κατασκευή των οποίων είχε προγραμματίσει ο απελθών υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργος Σουφλιάς. Το κρίσιμο ερώτημα που πρέπει να απασχολήσει την υπουργό είναι: Εχει μέλλον η Αττική, έτσι όπως την κατάντησε η πολεοδομική αναρχία, η αυθαιρεσία, η ληστρική εκμετάλλευση της γης, η καταστροφή του περιβάλλοντος από τους καταπατητές, αλλά και από το ίδιο το κράτος;

Η Αττική δεν έχει μέλλον και τίποτε δεν μπορεί να διορθωθεί, αν δεν γίνουν δραστικές επεμβάσεις αποσυμφόρησης. Είναι ώρα, επιτέλους, να εφαρμοστεί μια πολιτική αποκέντρωσης, δηλαδή να φύγουν στην επαρχία λειτουργίες, δραστηριότητες και πληθυσμός. Δεν θα πρέπει, βεβαίως, να επαναληφθεί η κοροϊδία τής δήθεν αποκέντρωσης με τη μεταφορά βιομηχανιών εκτός Αττικής στα σύνορα με τους γειτονικούς νομούς. Μπορεί να θεωρηθεί αποκέντρωση η δημιουργία της βιομηχανικής ζώνης στα Οινόφυτα της Βοιωτίας; Αυτή η άθλια λύση δημιούργησε τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα και συμφόρηση στον οδικό άξονα που συνδέει τα Οινόφυτα με την Αθήνα, διότι οι εργαζόμενοι στη βιομηχανική ζώνη δεν εγκατέλειψαν την Αθήνα.

Από το 1950, αμέσως μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, είχε τεθεί, αλλά χωρίς μελέτη, θέμα πληθυσμιακής αποσυμφόρησης της Αθήνας. Ακούγονταν, μάλιστα, στη Βουλή έως και παράλογες προτάσεις, όπως αυτή του βουλευτή Ε. Παπαδογιάννη, ο οποίος στις 16 Μαΐου 1950 υποστηρίζοντας σχετικό νομοσχέδιο είχε πει: «Εμελετήθη το ζήτημα της αποσυμφορήσεως της πόλεως των Αθηνών και του Πειραιώς, το οποίον αποτελεί το μεγαλύτερον κακόν που ημπορεί να φαντασθεί κανείς, ώστε να ασκηθεί μία πίεσις εις εκείνους, οι οποίοι παραμένουν εις τας Αθήνας, διά να επανέλθουν εις τας επαρχίας των» και κατέληξε: «Νομίζω ότι ψηφιζομένου του νομοθετήματος τούτου θα ήτο δυνατόν να θεσπιστούν διατάξεις τινές, διά των οποίων να πειθαναγκαστούν οι άνθρωποι αυτοί να επανέλθουν εις τας επαρχίας των». Να πειθαναγκαστούν να επιστρέψουν οι πρόσφυγες του πολέμου στη ρημαγμένη επαρχία, η οποία είχε εγκαταλειφθεί από το κράτος; Ούτε τότε, όμως, ούτε και αργότερα έως σήμερα σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε μία πολιτική ανάπτυξης της επαρχίας.

Ακούγονταν, όμως, στη Βουλή και συνετές, σοβαρές φωνές, που έθεταν το πρόβλημα και διατύπωναν αξιόπιστες προτάσεις. Ο βουλευτής της ΕΔΑ καθηγητής του Πολυτεχνείου Νικ. Κιτσίκης με ομιλία του στη Βουλή στις 11 Απριλίου 1957 περιέγραφε την τότε κατάσταση στην Αθήνα, επεσήμαινε ότι «σπαταλώνται χρήματα δι' έργα χωρίς μελέτας» και υπογράμμιζε: «Αυτά συμβαίνουν διότι δεν υπάρχει προγραμματισμός και σχεδιοποίησις εις την εκτέλεσιν δημοσίων έργων και εν προκειμένω εις τα έργα της αναμορφώσεως των Αθηνών.

Το φοβερότερον πολεοδομικόν πρόβλημα διά τας Αθήνας είναι η τεραστία έκτασις την οποίαν καταλαμβάνει η πόλις από Υμηττού έως το Αιγάλεω και η αυθαίρετος ανοικοδόμησις οικιών εκτός σχεδίου. Βεβαίως το κράτος δεν είναι δυνατόν να αρνείται στη φτωχολογιά το δικαίωμα να εξασφαλίσει μίαν στέγην, όταν δεν είναι εις θέσιν να λύσει ριζικώς το πρόβλημα της λαϊκής κατοικίας».

Ολοι όσοι είχαν μελετήσει το πρόβλημα της Αθήνας έβρισκαν ως μόνη λύση την ουσιαστική αποκέντρωση. Με αγόρευσή του στις 22 Φεβρουαρίου 1961 στη Βουλή ο Γεώργιος Μαύρος είχε κάνει μία αναλυτική και ολοκληρωμένη πρόταση για την αποκέντρωση, υπογραμμίζοντας: «Διά να υπάρξει αποκέντρωσις, προϋποτίθεται μία επανεξέτασις της διοικητικής διαιρέσεως της χώρας. Ο νομός και η ανωτάτη διοικητική μονάς έχουν αποτύχει. Είναι μικρά.

Υπάρχει ανάγκη να διαιρεθεί η χώρα εις μείζονα διαμερίσματα, 6-10, καθοριζόμενα με κριτήρια πληθυσμιακά και γεωοικονομικά, διαμερίσματα με αρμοδιότητας, με εξουσίας, με τα οικονομικά μέσα, διά να δυνηθούν να εφαρμόσουν περιφερειακά προγράμματα οικονομικής αναπτύξεως. Εις την πρωτεύουσαν ενός συγχρόνου κράτους συγκεντρούνται μόνον αι επιτελικαί υπηρεσίαι και ουδέποτε και εκτελεστικαί».

Ιδέες και προτάσεις υπάρχουν, όπως υπάρχει και επιστημονικό δυναμικό, το οποίο μπορεί να σχεδιάσει το μέλλον της άμοιρης πρωτεύουσας, που κυριολεκτικά έχει καταλάβει -και καταστρέψει- ολόκληρη την Αττική. Χρειάζεται πολιτική βούληση για να γίνουν πράξη τα οράματα της κυρίας Τίνας Μπιρμπίλη. Χρειάζεται, προπαντός, σύγκρουση με συμφέροντα.

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2009

Ιωάννινα: Η πράσινη πρωτεύουσα

  • ΚΕΙΜΕΝΟ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗΣ
Μεσημέρι στα Γιάννινα: εδώ η μεσημεριανή σιέστα κρατάει ακόμη. Αν σήμερα η νέα τάση επιβάλλει το φευγιό απ΄ την πρωτεύουσα και τη μετεγκατάσταση σε ηπιότερα αστικά κέντρα και επαρχίες, τα Γιάννινα αποτελούν την ιδανική επιλογή, σκέφτομαι, περπατώντας στον παραλίμνιο δρόμοπεριμετρικά του Κάστρου- με τη «μοκέτα» από πλατανόφυλλα και τα γλυπτά καλλιτεχνών που ορθώνονται πλάι. Γύρω μου, οι «αρνητές» της σιέστας κάνουν ποδήλατο, τζόγκινγκ, περπατούν και... παίρνουν τις αποφάσεις τους με το βλέμμα στη λίμνη Παμβώτιδα
Φωτογραφία

Βόλτα στον παραλίμνιο δρόμο

Αν η πράσινη ανάπτυξη «φοριέται» πολύ σήμερα, η πρωτεύουσα της Ηπείρου έχει και εδώ τις πρωτιές της. Μπόλικο αστικό πράσινο, δεκάδες πάρκα, μια λίμνη με δεκάδες πτηνά, δίνουν το χρώμα σε μια πόλη που μπορεί να έχει τα πρωτεία και στην οικολογική συμπεριφορά, αλλά και τα περισσότερα... ποδήλατα απ΄ τις υπόλοιπες της Ελλάδας. Η καθημερινότητα συνδυάζει την πειθαρχία του ηπειρώτικου πολιτισμού με την ανεμελιά των χιλιάδων φοιτητών που νοικιάζουν γκαρσονιέρες, μένουν στις πανεπιστημιακές εστίες, δουλεύουν εδώ και δίνουν τα ραντεβού τους στα σκαλιά της νομαρχίας, αλλά και στα Ναυτάκια. Αρκετά όμως μίλησα για το σήμερα. Γιατί όταν η ομίχλη πέφτει στη λίμνη, έρχονται στον νου οι μύθοι και η Ιστορία. Η Φροσύνη, η Βασιλική και ο Αλή Πασάς. Η τοιχογραφία με τους φιλοσόφους της αρχαιότητας στη Μονή Φιλανθρωπηνών στο Νησί, το αεράκι στην αυλή της Μονής της Καστρίτσας και οι ακτίνες του ηλίου που διαπερνούν τα κάγκελα του τάφου του Αλή Πασά εντός του κάστρου.

Τα Γιάννενα δεν έχουν την ηδυπάθεια της Πρέβεζας, αποτελούν όμως από παλιά το ιδανικό τερέν για τη συνύπαρξη διαφορετικών κόσμων. Κι αν κάποτε χριστιανοί, Εβραίοι, μουσουλμάνοι έζησαν αρμονικά, σήμερα που η εβραϊκή κοινότητα μετράει μόνο 40 ανθρώπους (που συναντιούνται στη Συναγωγή μέσα στο κάστρο) και κάτοικοι απ΄ τα γύρω χωριά συνωστίζονται στις νέες συνοικίες της πόλης, διατηρούνται γωνιές και δρόμοι που αποτυπώνουν το μεταπρατικό παρελθόν, την ανάγκη για προκοπή.
Σήμερα δεν θα διασχίσετε την παλιά τάφρο, αφού έχει σκεπαστεί από σύγχρονο δρόμο. Για να εισχωρήσετε στο Κάστρο των Ιωαννίνων αρκεί να περάσετε τη μεγάλη πύλη του Αγίου Γεωργίου και να διασχίσετε την οδό Παλαιολόγου. Με ιστορία 15 αιώνωνκατασκευάστηκε το 528 μ.Χ. από τον Ιουστινιανότα τείχη του καθρεφτίζονται στα νερά της Παμβώτιδας και όλα τα βλέμματα πέφτουν πάνω του. Ένα κομμάτι γης εισχωρεί στη λίμνη και η εσωτερική ακρόπολη αποτελείται από το φρούριο στο Ασλάν Τζαμί, το Ιτς Καλέ με το Σαράι και τον νεώτερο οικισμό που χαρακτηρίστηκε διατηρητέος το 1981.
Το χαρακτηριστικό του κάστρου είναι πως δεν αποτελεί μια νεκρή πολιτεία- τύπου Μυστρά- αλλά εντός των τειχών του η ζωή συνεχίζεται με γειτονιές, μαγαζιά, ξενώνες και δεκάδες διώροφα σπίτια που αιχμαλωτίζονται από τον φακό της φωτογραφικής μηχανής. Στην καρδιά του Κάστρου μπορείτε να κάνετε δύο περιπάτους. Η πρώτη διαδρομή έχει ως αφετηρία την Πύλη του Αγίου Γεωργίου. Ακολουθώντας την οδό Παλαιολόγου θα κινηθείτε προς το Ιτς Καλέ με το Φετιχέ Τζαμί, το Βυζαντινό Μουσείο και τον μαρμάρινο Τάφο του Αλή Πασά. Η δεύτερη διαδρομή έχει επίσης ως αφετηρία την Πύλη του Αγίου Γεωργίου. Από εδώ θα ακολουθήσετε την οδό Παλαιολόγου και θα φτάσετε στο Τζαμί που έκτισε ο Ασλάν Πασάς (γι΄ αυτό και πήρε το όνομα του). Το Τζαμί λειτουργούσε ως τέμενος μέχρι το 1922. Στον εκπληκτικό χώρο του άλλοτε θρησκευτικού οικοδομήματος μπορείτε να δείτε μεταξύ άλλων τον Μεντρεσέ που στέγαζε την Ιερατική Κορανική Σχολή και σήμερα σε μία αίθουσα λειτουργεί το Μουσείο του Φώτη Ραπακούση. Αυτό βεβαίως που κυριαρχεί είναι το Τζαμί, το οποίο στις ημέρες μας στεγάζει το Δημοτικό Μουσείο, με το μιχράμπ (ιερό) και μιμπάρ (τον άμβωνα).
Στους πρόποδες του κυρα-Φροσύνη, η κυρα-Βασιλική και οι μύθοι συναντούν τα χιλιάδες ενδημικά και αποδημητικά πουλιά που βρίσκουν εδώ καταφύγιο. Η λίμνη Παμβώτιδα αποτελεί σύμβολο των Ιωαννίνων και μια σημαντική πλευρά της ταυτότητας της πόλης, αφού όλοι έχουν τις δικές τους αναμνήσεις και τα δικά τους βιώματα από το γαλήνιο υδάτινο σεντόνι που πολλοί επιλέγουν να ταράζουν με τις πετονιές του ψαρέματος. Στα νερά της κάποτε η κυραΦροσύνη και άλλες 17 γυναίκες βρήκαν τον θάνατο από πνιγμό κατόπιν εντολής του Αλή Πασά, αν και σήμερα δεν μαρτυρά τίποτε το ταραγμένο παρελθόν. Με επιφάνεια 23 τετρ. χλμ. και ηλικία 20.000- 26.000 ετών αποτελεί και σήμερα σημαντικό οικοσύστημα, στο οποίο έχουν καταγραφεί σπάνια ερπετά, αμφίβια και ψάρια. Ο γύρος της με αυτοκίνητο και με κατεύθυνση τη Μονή της Νουραχάνης ή τη Μονή της Καστρίτσας προσφέρει εικόνες ασύγκριτης ομορφιάς. Αξίζει να θυμάστε πως η περίφημη παραλίμνια διαδρομή (από την Πλατεία Μαβίλη μέχρι την περιοχή του Βοτανικού) είναι περίπου 3 χλμ. και θα σας χαρίσει επίσης ωραίες εικόνες της Λίμνης και του μικρόκοσμούτης. Το υδάτινο σεντόνι που πρωταγωνιστεί χρόνια τώρα στην Ιστορία των Ιωαννίνων αναφέρεται από τον Ευστάθιο τον 12ο αιώνα- και παλαιότερα απ΄ τον Προκόπιο - ενώ μέχρι και τα μέσα του 1960 οι ντόπιοι επέλεγαν τα νερά της για κολύμπι.
  • Ο ΓΥΡΟΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ
Βγάλτε πρόγραμμα, μπείτε στο αυτοκίνητο και κρατήστε πολύ χρόνο για τον γύρο της λίμνης των Ιωαννίνων. Με αφετηρία την πόλη, ακολουθήστε την έξοδο προς Μέτσοβο- Κόνιτσα και δεν θα αργήσετε να φθάσετε στο Πέραμα και το φημισμένο Σπήλαιο. Αμέσως μετά- στη διασταύρωση- θα οδηγήσετε δεξιά για Αμφιθέα, ενώ η επόμενη στάση σας θα είναι στη Μονή Ντουραχάνης με τις κινηματογραφικές εικόνες της λίμνης. Στη συνέχεια, συνεχίζετε προς Λογγάδες και καταλήγετεακολουθώντας πιστά τις ταμπέλες- στη Μονή Καστρίτσας απ΄ όπου θα έχετε πανοραμική άποψη της Λίμνης και του Νησιού.
Φωτογραφία
  • Το Σπήλαιο Περάματος
Έχει έκταση 14.800 τ.μ., η περιήγησή του γίνεται σε 1.100 μ. και η ξενάγηση διαρκεί 45-60 λεπτά. Βρίσκεται σε απόσταση 4 χλμ. από τα Ιωάννινα. Το Σπήλαιο Περάματος ανακαλύφθηκε τυχαία το 1940 από κατοίκους του ομώνυμου χωριού, στην προσπάθειά τους να βρουν καταφύγιο από τους βομβαρδισμούς. Η συστηματική εξερεύνησή του έγινε από το ζεύγος Πετροχείλου και η περιήγησή του μόνο απόλαυση υπόσχεται! Ο πλούσιος στολισμός που καλύπτει τις οροφές, τα δάπεδα και τους τοίχους των θαλάμων του, τα πολλά είδη σταλαγμιτών και σταλακτιτών με τις αποχρώσεις, η αίθουσα του Σταυρού με τον παράδοξο σταλαγμίτη σε σχήμα σταυρού και η εκπληκτική ξενάγηση από έναν από τους 5 ξεναγούς, θα σας μαγέψουν. (09.00- 17.00, τηλ. 26510 81650, www.spilaio-perama.gr)
Φωτογραφία
Φωτογραφία
  • Η Μονή Ντουραχάνης
Φωτογραφία

Χαρακτηριστικό του τοπίου της Παμβώτιδας και της Ιστορίας της περιοχής είναι η Μονή Ντουραχάνης και ο βυζαντινός Ναός της Παναγίας εντός της. Θα είστε τυχεροί αν συναντήσετε τον γέροντα-μοναχό Αθανάσιο που πρωταγωνίστησε στην αναστήλωση του μοναστηριού και θα σας διηγηθεί την ιστορία του.
Φωτογραφία

Το Νησί των Ιωαννίνων
Από τον μόλο αναχωρούν πλοιάρια κάθε μισή ώρα για το Νησί της λίμνης, αλλά όλα εδώ θέλουν τον χρόνο τους. Καθώς πλησιάζετε σ΄ ένα από τα μοναδικά κατοικημένα νησιά λίμνης, οι πρώτες εικόνες γράφονται ανεξίτηλα στη μνήμη. Τα λιμανάκια, οι καλαμιώνες, οι βυζαντινές μονές, τα ενυδρεία με τα χέλια και τις πέστροφες και οι λιθόστρωτοι δρόμοι με τα μαγαζιά που πουλούν σουβενίρ, οι ταβέρνες και η ανακατεμένη αρχιτεκτονική των σπιτιών που συνδυάζουν το νησιώτικο χρώμα με μια ηπειρώτικη πινελιά. Σήμερα στο νησί κατοικούν 100 οικογένειες, ενώ δεν θα σας ενοχλήσουν αυτοκίνητα, αφού παρκάρονται απέναντι στην Ντραμπάτοβα. Μια βόλτα που οφείλετε στον εαυτό σας είναι αυτή στα δύο παλιότερα και σπουδαιότερα μοναστήρια του νησιού, των Φιλανθρωπηνών και του Ντίλιου (ή Στρατηγοπούλου), αλλά και αυτό του Αγίου Παντελεήμονα όπου σκοτώθηκε ο Αλή Πασάς από τους Τούρκους το 1822. Σήμερα εδώ στεγάζεται το Μουσείο του Αλή Πασά. Στη Μονή Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών φυλάξτε χώρο στη φωτογραφική σας μηχανή, αφού θα δείτε τοιχογραφίες με φιλοσόφους της αρχαιότητας, στον δυτικό τοίχο του νότιου εξωνάρθηκα σε μια μοναδική συνύπαρξη της ορθοδοξίας και του αρχαίου κόσμου.
  • Η Μονή Καστρίτσας
Φωτογραφία

Σπάνια θα βρείτε τέτοια φιλοξενία, όπως αυτή στη Μονή Καστρίτσας(Ιωάννου Προδρόμου). Οι τρεις μοναχές και η ηγουμένη Φιλοθέη θα σας υποδεχθούν σε μια λουλουδιασμένη αυλή και θα σας ξεναγήσουν στο παρεκκλήσι των Νεομαρτύρων, το καθολικό με τις τοιχογραφίες του 17ου ή 18ου αιώνα και στον νεώτερο ναό που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Αξίζει να θυμάστε πως από τη διακλάδωση του κεντρικού δρόμου προς το Μέτσοβο μέχρι το προαύλιο της μονής θα διανύσετε 15 χλμ. Το ωράριο για να την επισκεφθείτε είναι 08.00- 13.00 και 16.00- 20.00 καθημερινά.

Φωτογραφία

Σε κτίσμα-έργο του Άρη Κωνσταντινίδη, στη σύγχρονη πόλη και ειδικότερα στο Πάρκο Λιθαρίτσια αξίζει να επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο των Ιωαννίνων. Στις αίθουσές του εκτίθενται ευρήματα από διάφορες ιστορικές περιόδους. Η ιστορική αφήγηση ξεδιπλώνεται μ΄ έναν πρωτοποριακό τρόπο. Μεταξύ άλλων, θα δείτε ευρήματα από σπήλαια της εποχής των παγετώνων, από τον καθημερινό βίο των Ηπειρωτών στα χρόνια του βασιλιά των Μολοσσών Πύρρου, αναπαραστάσεις από έθιμα και δοξασίες για τον θάνατο, ευρήματα από τη ρωμαϊκή περίοδο, μολύβδινα ελάσματα απ΄ το μαντείο της Δωδώνης και δεκάδες νομίσματα, αποτμήματα λατρευτικών αγαλμάτων και ενεπίγραφες στήλες της αρχαίας Ηπείρου. (Ώρες λειτουργίας: 08.30-15.00, εκτός Δευτέρας, τηλ. 26510 01050)

Φωτογραφία

  • Οδός Ανεξαρτησίας
Θυμίζει παζάρι, πεζοδρομείται και μπορεί να μην είναι πια «μουσική» αρτηρία (από τους χτύπους των εργαλείων των παλιών χαλκουργών), οι σύγχρονες μουσικές όμως των καφετεριών και των εστιατορίων ντύνουν έναν απ΄ τους πιο ζωντανούς δρόμους της Ελλάδας με αναστηλωμένες στοές, παλιά μαγαζιά όλων των ειδών (πολλά αργυροχοεία) και κίνηση μονίμως. Το χθες μπερδεύεται με το σήμερα, χάρη στην Εγνατία Οδό μαθαίνουν την πόλη περισσότεροι επισκέπτες, συνεδριακά κέντρα, πολυτελή ξενοδοχεία ανοίγουν και τα Ιωάννινα μπορούν άνετα να χαρακτηριστούν σύγχρονα και ευρωπαϊκά, μια πόλη που μπορείς να επισκεφτείς, αλλά και να ζήσεις. Κι αυτό το επιβεβαιώνεις περπατώντας το πρωί με την ομίχλη και το βράδυ με βλέμμα στο φωτισμένο κάστρο.

Φωτογραφία

Με αφετηρία την Πλατεία Πύρρου με το Ρολόι (1), βαδίζετε στην οδό Αβέρωφ με τα σημαντικά κτίρια όπως το Δικαστικό Μέγαρο (2), το Αρχαιολογικό Μουσείο (3), το Πάρκο Λιθαρίτσια στο Δημαρχείο (4) και την Τράπεζα της Ελλάδας (5). Η οδός Αβέρωφ σμίγει με την οδό Ανεξαρτησίας (6) με τις στοές, τις βιοτεχνίες και τα εμπορικά και προσεγγίζετε το Κάστρο (7) από την οδό Εθνικής Αντιστάσεως. Συνεχίζοντας από εδώ θα βγείτε στην οδό Καραμανλή που θα σας οδηγήσει στην Πλατεία Μαβίλη (8)
και στη λίμνη (9).


Τα Ιωάννινα απέχουν από την Αθήνα περίπου 450 χλμ. Ο νέος δρόμος που αρχίζει πριν από τα στενά της Κλεισούρας παρακάμπτει το Αγρίνιο και συντομεύει τη διαδρομή, περίπου μισή ώρα, οδηγώντας σας κοντά στην Αμφιλοχία. Από Θεσσαλονίκη και μέσω Κοζάνης τα Ιωάννινα απέχουν 2 ώρες και 45 λεπτά (370 χλμ.).

Φωτογραφία
Φωτογραφία

Τον καμπανά της πόλης

Ο συμπαθής καμπανοποιός Πέτρος Μιχαήλ δουλεύει ακούραστα στο εργαστήριο «Μπρούντζος» (ΜαρίνοςΠαπαφωτίου) στην οδό Ανεξαρτησίας, αν και δηλώνει λίγο μελαγχολικά για την τέχνη του: «Φεύγοντας ο Πέτρος δεν ξαναβγαίνει καπνός από μέταλλο στα Γιάννινα». Πώς όμως κατασκευάζεται μια καμπάνα; Τα δύο καλούπια μπαίνουν στο χώμα, μετά ρίχνουν το λειωμένο μέταλλο (από χαλκό και κασσίτερο) και έπειτα από 24-40 ώρες αρχίζει το φινίρισμα. Στο τέλος, φτιάχνουν το γλωσσίδι και η καμπάνα είναι έτοιμη. «Πενήντα χρόνια φτιάχνω καμπάνες και πρώτος μου δάσκαλος ήταν ο Γιώργος Μαρίνος. Ήμουν φτωχός και ορφανός, ο παππούς μου δούλευε στο Χάνι του Κόρακα, ήταν φίλος με τον παππού. “Θα στον πάρω και θα στον κάνω τον καλύτερο μάστορα”, είπε και αυτό έγινε», θυμάται ο κ. Μιχαήλ. Σήμερα είναι ο μοναδικός καμπανοποιός στα Γιάννινα και έχει φτιάξει μεταξύ άλλων την καμπάνα του Αγίου Σπυρίδωνος στην Κέρκυρα (360 κιλά!) και τις έξι καμπάνες στο Μεγάλο Μετέωρο. (τηλ. 26510 23703).

Το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας- Π. Βρέλλη
Φωτογραφία

Ιδιαίτερο Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας με θεαματική επισκεψιμότητα. Σε έκταση 17 στρεμμάτων γης στο χωριό Μπιζάνι, τα κέρινα ομοιώματα δουλεύτηκαν πολλά χρόνια και με πολύ μεράκι απ΄ τον Παύλο Βρέλλη και φιλοξενούνται σε κτίριο φρουριακής αρχιτεκτονικής της ενδοχώρας της Ηπείρου, απολύτως εναρμονισμένο με τον γύρω χώρο. Ο σκοπός του καλλιτέχνη ήταν να αναπαραστήσει ιστορικά γεγονότα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, σε φυσικό μέγεθος, από τα αρχαιοελληνικά χρόνια μέχρι την Κυρά της Ρω.
Παρατηρήστε το θλιμμένο βλέμμα του Κολοκοτρώνη στην φυλακή του Ναυπλίου ή το...αίμα απ΄ την σφαγή του Αλή Πασά στο Νησί των Ιωαννίνων. (τηλ. 2610 9218, από τις 10: 00-16:00).
« Φίλοιστρον » Θα το βρείτε στο Κάστρο σε παλιό εβραϊκό σπίτι και θα πιείτε, μεταξύ άλλων, καφέ στη χόβολη εν μέσω επιλεγμένων ήχων.
« Αναμέλλα » (τηλ.
6980406076)
Στην οδό Ανεξαρτησίας κατοικεί η... νεράιδα της Ηπείρου, η νεράιδα της ψυχής. Τσάι με αιθέρια έλαια, γλυκά κουταλιού ημέρας, σοκολάτα- κρέμα σ΄ έναν ωραία διακοσμημένο χώρο, όπου οργανώνονται εκθέσεις ζωγράφων και φωτογράφων, αλλά και live βραδιές.
« Παραδοσιακό Καφέ Βυζαντινό Μουσείο- Ιτς Καλέ » (τηλ. 26510 64206) Εντός κάστρου και κάτω από τον ήλιο για καφέ και κρύα πιάτα.
« Cafe Μarchito » (τηλ.
26510 77428)
Φρεσκότατη άφιξη στη Στοά Μαραμένου, από το πρωί για καφέ και ποτό.
« Lena΄s Βistro » (τηλ. 26510
90927)
Για πρωινό, γεύμα, γλυκίσματα και παραδοσιακές πίτες.
« Θυμωμένο Πορτρέτο » «... Πού και πού Road Μovie» είναι όλος ο τίτλος του ιδιαίτερου και πρωτοποριακού μπαρ, που βρίσκεται στην περιοχή Τούρκικοι Καφενέδες και ξεχωρίζει για τα live νέων μουσικών σχημάτων και τις εκθέσεις που συχνά οργανώνονται εδώ.
Πάρτε χρησμό απ΄ το μαντείο της, απολαύστε την ακουστική του θεάτρου της και αφουγκραστείτε τους ψιθύρους ανάμεσα στα ερείπια των αρχαίων της κτισμάτων. Κυρίες και κύριοι η αρχαία Δωδώνη σας καλωσορίζει
Φωτογραφία

Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης

Η ησυχία του τοπίου και η ανεξήγητη ενέργεια του αρχαιολογικού χώρου επιβάλλονται στον επισκέπτη. Βρίσκεστε στη Δωδώνη, όπου το ιερό της αποτελούσε θρησκευτικό κέντρο της Βορειοδυτικής Ελλάδας και συνδεόταν με τη λατρεία της μεγάλης θεάς της γονιμότητας και του Δωδωναίου Διός. Θα φτάσετε στον χώρο του θρυλικού μαντείου, όπου από το θρόισμα των φύλλων του δέντρου και το πέταγμα των πελειάδων οι θνητοί έπαιρναν ερμηνείες για τη βούληση των Θεών (περιστεριών). Κάπου εδώ... φανταστείτε πως παίρνετε χρησμό από τους ιερείς του Διός. Η περιήγηση βέβαια δεν σταματάει εδώ, αφού σ΄ έναν ιδανικά διαμορφωμένο χώρο θα δείτε το αρχαίο θέατρο με τις 18.000 θέσεις (που η πιλοτική του αναστήλωση εγείρει ενστάσεις από την τοπική κοινωνία), την Ιερή Οικία και τους ναούς της Διώνης, του Ηρακλέους, της Θέμιδος και της Αφροδίτης. Με την παράδοση της Εγνατίας Οδού, ο δρόμος για τη Δωδώνη συντόμευσε- βρίσκεται σε απόσταση 15 λεπτών από τα Γιάννινα. (08.30- 15.00, τηλ. 26510 82287).